Bij een blaasontsteking worden antibiotica gebruikt voor de behandeling. Hoe effectief is dit? En wat zijn de nadelen of bijwerkingen van antibiotica? Lees hiervoor verder. Ontdek daarnaast wat je kan doen om bijwerkingen van antibiotica te voorkomen.
In dit artikel lees je over:
Wat zijn antibiotica?
Antibiotica bestrijden ziekteverwekkers zoals bacteriën. Het is een verzamelnaam. Alles wat aan mensen wordt toegediend om bacteriële infecties (zoals een blaasontsteking) te bestrijden wordt antibiotica genoemd.
Bij een blaasontsteking is de wand van de blaas ontstoken (door bacteriën) en daarom zal de huisarts antibiotica voorschrijven.
Een leuk weetje over antibiotica: het eerste antibioticum werd in 1928 ontdekt door Alexander Fleming. Dit was het antibioticum penicilline. Hiervoor ontving hij uiteindelijk in 1945 de Nobelprijs.
Hoe goed werken antibiotica bij een blaasontsteking?
Allereerst is er een belangrijk onderscheid te maken. Antibiotica kan je bij een blaasontsteking namelijk op twee manieren gebruiken: om te genezen of om te voorkomen.
- Antibiotica om een blaasontsteking te genezen: uit onderzoek blijkt dat antibiotica voor genezing zeer goed werken1. Het is dus niet voor niks dat antibiotica bij een blaasontsteking worden voorgeschreven door de huisarts.
- Antibiotica om een blaasontsteking te voorkomen: hierbij wordt antibiotica preventief geslikt voor een langere periode. Ook hierbij werken antibiotica goed2. Andere middelen kunnen echter net zo goed werken om een blaasontsteking te voorkomen. Zo blijkt uit een onderzoek vanuit de Cochrane stichting dat antibiotica bij het voorkomen van een blaasontsteking niet beter werken dan cranberries3 of D-mannose4.
“Bij het voorkomen van een blaasontsteking werken antibiotica niet beter dan cranberries of D-mannose.”
Welke antibiotica worden gebruikt bij een blaasontsteking?
Bij een blaasontsteking schrijft de huisarts de volgende antibiotica voor (bij gezonde niet zwangere vrouwen):
- Eerste keus: 5-daagse kuur nitrofurantoïne (2 maal daags 100 mg, of 4 maal daags 50 mg).
- Tweede keus: eenmalige dosis fosfomycine (3 gram, 2 uur na maaltijd en bij voorkeur voor de nacht).
- Derde keus: 3-daagse kuur trimethoprim (1 maal daags 300 mg voor de nacht).
Ook bij mannen, zwangere vrouwen en kinderen is de eerste keus nitrofurantoïne. De tweede (en derde) keus verschillen echter.
In sommige gevallen zal de huisarts nader onderzoek willen doen om te achterhalen welke bacterie de blaasontsteking veroorzaakt. Op basis hiervan kan vervolgens het beste antibioticum worden uitgekozen. Redenen om additioneel onderzoek te doen zijn: terugkerende blaasontsteking, risicogroepen (bijvoorbeeld mannen, zwangere vrouwen, diabetici), of kinderen jonger dan 12 jaar.
Antibiotica blaasontsteking bijwerkingen
Zoals beschreven blijkt uit onderzoek dat antibiotica goed werken bij het genezen en voorkomen van een blaasontsteking. Toch is dit nog niet het einde van het verhaal.
Er kleven namelijk een aantal belangrijke nadelen aan antibiotica.
Allereerst heeft het gebruik van antibiotica als medicatie veel bijwerkingen. Dit komt doordat antibiotica ook goede bacteriën doden. De belangrijkste bijwerkingen zijn:
- Schimmelinfecties
- Jeukende en/of rode huid
- Problemen met spijsvertering: voorbeelden zijn diarree, buikpijn en misselijkheid
- Vaginale irritatie
- Hevige allergische reactie: problemen met kijken, ademhalen en duizeligheid. Dit komt gelukkig zelden voor.
Gelukkig kan je wat aan de bijwerkingen doen middels probiotica. De goede bacteriën die antibiotica doden, vul je dan weer aan.
Uit een onderzoek5 door het TNO in Nederland blijkt dat bepaalde soorten probiotica kunnen werken om bijwerkingen te voorkomen.
Voor iedere probiotica geldt het advies om gedurende de hele behandeling van antibiotica de probiotica 2 uur na inname van de antibiotica in te nemen. Daarnaast wordt geadviseerd om na de kuur nog 1 á 2 weken door te gaan met probiotica.
Nog niet overtuigd over probiotica? Kijk dan onderstaand filmpje maar eens.
Resistentie van bacteriën voor antibiotica
Naast de bijwerkingen van antibiotica is resistentie een extreem groot probleem. Resistentie houdt in dat bepaalde bacteriën niet meer gevoelig zijn voor antibiotica en antibiotica dus niet meer werken. Dit komt doordat bacteriën als het ware “gewend” zijn geraakt aan de antibiotica.
In het geval van blaasontsteking is het meestal de E. coli bacterie die de blaasontsteking veroorzaakt. In 2006 is er in de VS en Canada een onderzoek gedaan naar de resistentie van de E. coli bacterie voor antibiotica6. Uit dit onderzoek bleek dat de E. coli bacterie voor een groot deel van de antibiotica resistent is. In Nederland lijkt dit nog mee te vallen7.
Naast dat het slecht is voor je zelf om veel antibiotica te gebruiken, is het ook nadelig voor de maatschappij. Veel onderzoekers maken zich grote zorgen om de resistentie van antibiotica. Dat is niet voor niks. Door het overmatige gebruik van antibiotica worden steeds meer bacteriën resistent voor antibiotica.
Het CDC (een organisatie die zich bezighoudt met het opsporen, behandelen en voorkomen van ziekten) schat dat in de VS jaarlijks 2,8 miljoen (!) mensen geïnfecteerd raken met resistente bacteriën. Hiervan sterven meer dan 35.000 personen als gevolg van de resistentie8. In de hele wereld sterven jaarlijks 700.000 mensen door resistente bacteriën. De verwachting is dat deze aantallen de komende jaren verder zullen oplopen9.
Conclusie
Het staat vast dat antibiotica goed kunnen werken bij zowel het voorkomen als het genezen van een blaasontsteking. Het nadeel is echter dat het gebruik van antibiotica slecht is voor jezelf (het doodt immers ook de goede bacteriën, dus bijwerkingen) en voor de maatschappij.
Moet je antibiotica nu wél of niet gebruiken?
Allereerst zou ik er alles aan doen om preventief gebruik te vermijden. Algemene tips helpen je een blaasontsteking te voorkomen. Daarnaast werken antibiotica niet beter dan bijvoorbeeld cranberries of D-mannose bij het voorkomen van een blaasontsteking. Zie hier een overzicht (inclusief wetenschappelijke onderbouwingen) van alle middelen die je kan gebruiken tegen een blaasontsteking.
Echter, herken je de symptomen en heb je een blaasontsteking?
Dan is het prima om antibiotica te gebruiken. Dit werkt snel en is effectief. Om bijwerkingen door de antibiotica te voorkomen kan je probiotica innemen. Om bijwerkingen in de spijsvertering als diarree te voorkomen wordt de Microbiol Platinum probiotica geadviseerd. De vuistregel hierbij is als volgt: gedurende de hele antibiotica kuur 2 uur na inname antibiotica gebruiken. Daarnaast kan je nog 1 á 2 weken na de antibiotica kuur doorgaan met probiotica.
Nog vragen? Laat het me weten!
Gebruikte bronnen
- Nitrofurantoin revisited: a systematic review and meta-analysis of controlled trials – 2015
- Nitrofurantoin’s efficacy and safety as prophylaxis for urinary tract infections: a systematic review of the literature and meta-analysis of controlled trials – 2017
- Cranberries for preventing urinary tract infections – 2012
- D-mannose powder for prophylaxis of recurrent urinary tract infections in women: a randomized clinical trial – 2014
- A practical guide for probiotics applied to the case of antibiotic-associated diarrhea in The Netherlands – 2018
- Antibiotic resistance in Escherichia coli outpatient urinary isolates: final results from the North American Urinary Tract Infection Collaborative Alliance (NAUTICA) – 2006
- NethMap – 2018
- Antibiotic Resistance Threats In The United States – 2019
- https://thebulletin.org/antimicrobial-resistance-underrated-biological-threat11289
2 reacties
Complimenen voor de opzet van infoblaasontsteking.
Mijn opmerking gaat over antibiotica. Deze genoemde antibiotica zoals :
Eerste keus: 5-daagse kuur nitrofurantoïne (2 maal daags 100 mg, of 4 maal daags 50 mg).
Tweede keus: eenmalige dosis fosfomycine (3 gram, 2 uur na maaltijd en bij voorkeur voor de nacht).
Derde keus: 3-daagse kuur trimethoprim (1 maal daags 300 mg voor de nacht).
Ik neem aan dat je hierbij de behandeling van een blaasontsteking bedoelt die veroorzaakt wordt door de E-coli? Dat is een gram negatieve bacterie.
Bij mij hielpen al deze kuren totaal niet. (13 gedaan)
Daarnaast kwam ook nog een gram-positieve bacterie extra in mijn blaas door een ziekenhuisbezoek.
Uiteindelijk hielp de enige veilig te geven abkuur : linezolid. 12 dagen
Je zou ook nog Fagen behandeling kunnen noemen om vrouwen te helpen.
Vr gr Elizabeth
Hoi Elizabeth, bedankt voor de complimenten. Leuk om te horen! In de meeste gevallen wordt een blaasontsteking veroorzaakt door E. coli en wordt aanvankelijk doorgaans niet de specifieke bacterie onderzocht. Waarschijnlijk is dat de reden dat in de standaard voor huisartsen (NHG standaarden) bij een vastgestelde blaasontsteking deze keus voor antibiotica is gemaakt. Wanneer de kuur niet aanslaat, er een terugkerende blaasontsteking is, of er een andere specifieke reden is, wordt de specifieke bacterie die de blaasontsteking veroorzaakt, onderzocht. Op basis hiervan kan dan inderdaad, zoals je zegt, de antibiotica aangepast worden. Welke dit precies zullen zijn durf ik niet te zeggen! Wat betreft fagen behandeling, dit ken ik niet. Zo ver ik weet is hier ook geen wetenschappelijk bewijs voor. Ik lees wel verhalen op internet hierover. Misschien een idee voor een toekomstig artikel! Hopelijk ben je voor nu een tijd van je blaasontsteking af! Groet, Teun